• De bunker is heden het gemakkelijkst terug te vinden komende vanaf de weg naar Retranchement.
• Je zal hem enkel kunnen bereiken via de weilanden heden gekend als Fort Hazegras.
• Ze bezoeken zal dan ook niet kunnen zonder toestemming van de eigenaar van de terreinen (boerderij rechtover het weiland).
• Je dient zelf op de rand van het domein (kant Nederland) langs de dijk mee te volgen en dan ook over het brugje over de Cantelmolinie te stappen. Dit brugje behoort sowieso bij het weiland.
• Ga tot volledig achteraan de dijk en draai daar naar rechts af in de richting van de Burkeldijk.
• Dit bunkertje is dan de vierde plaatvormige structuur die je in het dijklichaam zal terugvinden, kortbij een WOII structuur horende bij de 2e opstelling voor 155 mm veldgeschut.

• Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

• Gemeente Knokke Heist, Sectie C, kadastraal perceel 426d2 (deels) - De bunker is niet apart gekadastreerd.

• De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
• Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
• Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
• Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
• Deze bunker maakt deel uit van de noord-oostelijke georiënteerde dijk (richting Nederland) rond het terrein gekend als Fort Hazegras.
• Deze dijk en bijhorende structuren zijn dan ook heden eigendom van dezelfde landbouwer die ook de weilanden in bezit heeft bij de rest van Fort Hazegras (de hoeve rechtover het weiland).

• Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
• Het is de 1e van 4 gelijkaardige kleine verschansingen die kunnen gevonden worden op dit noordoostelijke dijkgedeelte tellende vanaf de Burkeldijk.
• Deze structuur maakt integraal deelt uit van het Stützpunkt Heinrich waarvan heden in totaal 14 structuren uit WOI gekend zijn (1 werd gesloopt ondertussen). Dit zouden er origineel 20 geweest zijn.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

• Een klein manschappenverblijf en tevens ook te beschouwen als een kleine verschansing in de dijk.
• Deze structuren staken in het algemeen beperkt boven de dijk uit zodat ze een bijkomende verschansing boden.

• kleine structuur met beperkte schuilruimte.
• Volgens Duitse terminologie allicht een "Unterschlupf für ein Trupp".

Bouwplannen horende bij deze bunker

Omschrijving van het bunkertje:

• Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
• Het type schuilstructuur heeft 1 vrij zware betonnen zijde in vijandelijke richting. Ook de dakstructuur is nog vrij dik uitgevoerd. Voor de rest is er enkel een kleine schuilstructuur, geschikt voor een aantal gezeten personen of bv het opbergen van munitie. Dit zijn wat ze gaan bestempelen als Sitzbunker.
• Aan de achterzijde waren er normaal ijzeren luiken om de toegang tot de structuren te kunnen afsluiten.
• Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.

• Dit is allicht op de site samen met KH M 26 de beste van deze structuren om te bekijken.
• Men ziet er namelijk zowel de dakplaat, een deel van de aanvalszijde en ook nog de bovenrand van de ingangskant van de structuur die hier gedeeltelijk wat vrij is.
• Al de rest van de structuur zit verstoken onder het maaiveld.
• Dit is dan misschien opnieuw een mooi voorbeeld om zich een idee te vormen hoeveel de dijk ondertussen is opgehoogd door de jaren heen.
• De toestand van het lager gelegen interne gedeelte is meestal totaal niet te zien.
• Er is dan ook op dit moment totaal niet geweten hoe intact de structuur nog is voor wat nog in de ondergrond steekt.

• Voorlopig gezien grotendeels onder het maaiveld, niet evident om vast te stellen.
• Toch kan je op het beperkte gedeelte zichtbaar van de vijandelijke zijde, nabij de linker bovenhoek een aantal kogelinslagen zien.

• Voorlopig niets geweten.

Foto's van deze bunker

Eigen prospecties in 2016 - 2017

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

• Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/69390
• Algemene omschrijving Fort Hazegras - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/58787
• Ondanks dat gans het "Oude Fort Isabella" en "Het Nieuwe Fort Hazegras" officieel beschermd is, bestaan geen aparte fiches per hier aanwezige structuur en is de omschrijving die ervan is, alles behalve volledig en sluitend voor wat er nog te vinden is. Dit kan zeker gemeld worden voor de vele WOII structuren die amper in detail genoemd worden maar zelfs het aantal gemelde structuren van de Hollandstellung op deze site, klopt niet met het aantal dat hier geïnventariseerd wordt.